شبکه براکیال

صدمه شبکه بازویی

صدمه شبکه براکیال

فلج دست

شبکه بازویی یا شبکه براکیال به اعصابی گفته می شود که از نخاع گردنی وارد اندام فوقانی (شانه، بازو، ساعد، دست) می شوند و کنترل حرکت و حس در این نواحی را به عهده دارند. این شبکه تقسیم بندی پیچیده ای دارد، ولی به طور ساده از پنج فضای بین مهره ای گردن، ریشه اعصاب شبکه براکیال خارج شده و به هم می پیوندند و تبدیل به اعصاب حسی و حرکتی می شوند و عضلات اندام فوقانی را برای حرکت و پوست این اندام را برای حس پوشش می دهند.

سه عصب عمده اندام فوقانی عبارت هستند از عصب مدیان، عصب اولنار، عصب رادیال. همچنین عصب ماسکولو کوتانئوس عصب اصلی عضله بازو و برای خم کردن آرنج و اعصاب آگزیلاری و سوپرا اسکاپولار برای حرکات شانه هستند.

صدمه شبکه بازویی در اثر تروما و بیماری ایجاد می شود و به دو نوع تقسیم می شود: نوع مادرزادی  و صدمه در بزرگسالی. علائم، روش درمانی و پیامدهای بیماری در این دو نوع متفاوت است.

صدمه شبکه بازویی مادرزادی

این فلج به نام فلج زایمانی و هم شناخته می شود و دو نوع دارد. . فلج اربز Erb’s palsy که اعصاب فوقانی شبکه فلج می شوند و فلج کلومکه Klumke’s palsy که اعصاب تحتانی شبکه فلج می شوند. نوع کامل هم ترکیب این دو نوع با هم است. این صدمه اغلب در هنگام تولد اتفاق می افتد. معمولا در هنگام زایمان طبیعی به علت وزن بالای کودک،  تنگی لگن یا به علت  وضعیت غیر طبیعی مانند تولد با پا، سر بیمار کشیده می شود در حالی که بدن نوزاد ثابت است و یا برعکس آن.

 

این کشش باعث کشیده شدن و صدمه اعصاب براکیال می شود که می تواند از فلج ناقص تا کامل متفاوت باشد.

با این همه در طی عمل جراحی سزارین هم ممکن است بوجود آید. اغلب این کودکان خود به خود با کمک فیزیوتراپی، ورزش درمانی و بازی درمانی خوب می شوند، ولی گاهی نیاز به عمل جراحی هم دارند .  حرکات ذیل برای این کودکان توصیه می شود:

 

 

 در صورتی که تا سه ماهگی هیچگونه علامت بهبودی ایجاد نشود باید عمل جراحی انجام شود. درجاتی از ناتوانی ممکن است برای همیشه باقی بماند .

صدمه شبکه براکیال در بزرگسالی و کودکی

این صدمه اغلب در اثر تصادف خصوصا پرت شدن از موتورسیکلت به وجود می آید. مکانیسم صدمه کشیده شدن اندام و ثابت ماندن بدن یا برعکس آن است. نتیجه می تواند فلج کامل یا ناقص اندام فوقانی باشد.

علل کمتر شایع، صدمه با چاقو، گلوله، و تومورها هستند.

فلج می تواند از یک عضله تا یک گروه عضلانی تا تمام اندام متفاوت باشد. در نوع شدید، اندام فوقانی به طور کامل فلج، شل و افتاده و بدون حرکت است.

اقدامات تشخیصی قبل از عمل

1. نوار عصب
2. ام ار آی با ماده حاجب و بدون ماده حاجب از گردن و شبکه براکیال
3.   سی تی اسکن به همراه میلوگرام

درمان

1- فیزیوتراپی، کار درمانی و ورزش درمانی

2-جراحی و پیوند عصب

3-جراحی انتقال تاندون و عضلات

4-جراحی و فلپ آزاد عضلانی

5-جراحی و اصلاح وضعیت استخوانها

نتایج

در صدمه شبکه براکیال هدف این است که اندام فوقانی بتواند از تنه دور بشود (ابداکسیون)، آرنج بتواند خم شود، دست مشت و باز شده و بتواند اجسام را بگیرد و رها سازد . هر چه صدمه شدیدتر باشد احتمال نتایج قابل قبول کمتر خواهد بود.

پیوند عصب، انتقال عصب، پیوند عضله، انتقال عضله، انتقال تاندون و جراحی روی استخوان و مفاصل از عمل هایی هستند که روی این افراد انجام می شود.

 

میزان موفقیت در شبکه براکیال متوسط و در خیلی از این بیماران این سه هدف به دست نمی آید و به شدت علائم ونیز زمان مداخله جراحی وابسته است. بهترین زمان عمل جراحی پیوند و بازسازی عصب زیر یکسال از بوجود آمدن صدمه است و یعد از یکسال نتایج به شدت ضعیف می شوند. اغلب بیمار به چندین عمل جراحی نیاز دارد و بعد از عمل جراحی به طور طولانی نیاز به فیزیوتراپی، کاردرمانی و ورزش درمانی خواهد داشت. طول دوره درمان چندین سال است.

 

 

اقدامات قبل از عمل

 

1. از دو هفته قبل از عمل مصرف آسپرین و سایر داروهایی که انعقاد را می توانند مختل کنند مانند بروفن، ناپروکسن، دیکنوفناک و مشابه آن ها، ویتامین ای و داروهای گیاهی را قطع کنید.
2. اگر پلاویکس یا اسویکس یا کلوپیدوگرل(هر سه نام یک دارو است) مصرف میکنید حتما به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
3. سیگار و قلیان را حداقل دوهفته قبل از جراحی قطع کنید.
4. به مدت دو هفته قبل از عمل و سه ماه بعد از عمل از نور آفتاب اجتناب کنید.
5. به مدت حداقل نه ساعت ناشتا بمانید و مایعات و آب هم ننوشید.
6. در صورتی که مشکل انعقادی دارید یا علایم سرما خوردگی پیدا کرده اید حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
7. شب قبل از عمل استحمام کنید.
8. آرایش نکنید.
9. کاشت ناخن و لاک نداشته  باشید.
10. اگر لنز تماسی دارید آن را بردارید.
11. آزمایشات لازم را که پزشک معالج برای شما درخواست کرده اند انجام داده و جواب آنها را برای روز عمل همراه داشته باشید.
12. جواب مشاوره هایی که برای این عمل جراحی برای شما درخواست شده است را همراه داشته باشید.

 

مراقبت های بعد از عمل

1. میزان بستری بودن شما در بیمارستان به نوع عمل انجام شده بستگی دارد. اغلب فقط  یک شبانه روز در بیمارستان خواهید بود و سپس مرخص می شوید.
2. بالا قرار گرفتن محل عمل جراحی اهمیت ویژه ای دارد.
3. اغلب موارد اندام فوقانی با آتل یا گچ گرفتن بیحرکت می شود.
4. ممکن است نیاز به تهیه گرافت عصبی باشد که از ساق پای بیمار برداشته می شود.
5. گاهی لوله تخلیه ترشحات یا درن گذاشته می شود و به طور معمول بعد از 24 ساعت خارج می شود.
6. درد معمولا شدید نیست و با مسکن های معمولی برطرف می شود. البته شدت درد به میزان تحمل افراد نیز ارتباط دارد.
7. دارو های ضد انعقاد خون تا یک هفته بعد از عمل نباید مصرف شوند.
8. در مورد استحمام در عمل های متفاوت اصول متفاوتی حاکم است و در این زمینه از پزشک معالج سوال کنید.
9. فعالیت و راه رفتن به عمل جراحی انجام شده بستگی دارد.
10. احتمالا شمابه چندین بار تعویض پانسمان احتیاج خواهید داشت.
11. بخیه ها معمولا ده روز بعد از جراحی کشیده میشوند.
12. عصب روزی یک میلیمتر رشد می کند و بنابراین گاهی به چندین ماه زمان احتیاج است تا نتیجه عمل جراحی مشخص شود.

 

عوارض:

1. نتیجه عمل جراحی غیر قابل پیش بینی است و گاهی بی نتیجه است.
2. ممکن است با وجود همه تکنیک های به کار رفته باز هم نتیجه ایده آل به دست نیاید.
3. خونریزی و هماتوم ممکن است در طی یا بعد از عمل بوجود آید.
4. عوارض محل برداشتن عصب از ساق پا مانند بیحسی قوزک خارجی پا و اسکارهای محل برداشتن عصب دائمی است.

 

تصاویر قبل و بعد جراحی